7. Bölüm
BATI ASYADA BİRİNCİ PERDE (1)
ZENGEZUR VE DİGER KORİDORLARIN AÇILMASI, ASYA BARIŞININ TEMELLERİ
Son zamanlarda uluslararası ve yerel yorum ve haberlerde ABD'nin İran'a büyük bir saldırı düzenleyeceği konusu sıkça ele alınmakta ve büyük bir savaş hazırlığına atıfta bulunulmaktadır. Bu tür büyük bir hava saldırısının yapılacağını konuşma ve makalelerimde 20 yıldır dile getiriyorum.
Beklenen büyük saldırının arkasındaki ana gerekçe; İran'ın hava saldırılarıyla uzun vadede toparlanamayacak şekilde felç edilmesi ve böylelikle Çin'in İran üzerinden Ortadoğu ve Doğu Akdeniz'deki etkinliğinin artırılmasını önlemek olarak düşünülmelidir. Özetle bu konu bölgesel mesele olmaktan çok yeni küresel dengeleri kurma gayretleriyle ilgilidir.
Zengezur hattıyla ilgili anlaşmanın kolay olmasının arkasındaki motivasyon da aynı nedenlerden kaynaklanmaktadır. Bu konu da yine batı Dünyası ile Çin arasındaki rekabettin bir meselesidir. (Rusya'da bu konuda yine itiraz etmemiş hatta tepkisiz kalmıştır)
Bu arada belirtmek lazım ki İran'ı hem ambargolarla hem de silahla felç edecek şekilde vurmaları sonuçta bu ülkeyi Çin'e daha da çok yaklaştıracaktır. (Bu durum orta vadede farklı kampların oluşmasının başlangıcı olabilecektir.)
Burada kısaca geleceğe yönelik kısa bir tahminimi eklemekte yarar görüyorum: Zengezur dan geçen koridorun açılmasıyla; Türkiye ve ABD kontrolünde bir lojistik ve ulaşım yolu; demiryolları, altyapı projeleri ve hava limanları ile Orta Asya bağlantısı gerçekleşecektir. Koridorun açılmasıyla Orta Asya’ya yönelik Çin yayılmacılığı dengelenmek istenirken aynı zamanda yeni bir rekabet başlatılacaktır :
Çin Zengezurdan geçecek orta koridora paralel olarak başka bir "ipekyolu'nu" İran üzerinden açmak isteyecektir. Nitekim bu tür çalışmalar zaten vardır.
İran üzerinden geçmesi düşünülen diğer ipek yolunun rekabet içerisinde çalışabilmesi bölgede ve Asya'da inşa edilmek istenen dengenin ana unsurlarından biri olabilir. İpekyolu hattında tek yolun ve belli bir kampın kontrolü zamanla bir çeşit baskı aracı ve çatışma gerekçesine dönüşebilecektir. Ancak ikinci ve hatta Irak üzerinden üçüncü bir koridor bölgede ulaşım koridoru alternatifleri arasında rekabet, canlılık ve barış için uygun ortamlar yaratabilir. Aynı zamanda Zengezur'la Türkiye açısından da Türkiye-Orta Asya ticaretinin başkaları tarafından kontrol edilmesi konusunu Türk Cumhuriyetleri açısından hafifletecektir. Orta koridorun varlığı da diğer koridorlar üzerinde aynı etkiyi yapacaktır.
- Devam Edecek -