ULUSAL ve uluslararası alanda aktif olarak 13 ayrı önemli görevi birden yürüten Balıkesir Sanayi Odası (BSO) Meclis Başkanı Rona Yırcalı, dününü ve bugününü anlattı.
"Anadolu Beyi" diye anılan Yırcalı, 13 sivil toplum kuruluşu ve iş örgütüne üye, çoğunda da başkan. Yırcalı, şu an hem Dünya Odaları Federasyonu Başkanı, hem de Dış İlişkiler Kurulu'nun (DEİK) İcra Kurulu Başkanı. 26 yıldır bu yana kendisinin kurduğu Balıkesir Sanayi Odası'nın başkanlığını sürdürdü. Şimdi ise Meclis Başkanlığı ile görevine devam ediyor. TOBB'un eski başkanlığı da dahil olmak üzere Türk işadamlarını temsil etmede rekor onda.
"DRAMLA BÜYÜDÜM"
* İş dünyasına nasıl adım attınız?
Aileden geliyor. Aşağı yukarı 4 nesildir Balıkesir'in, dolayısıyla Batı Türkiye'nin, belki de Türkiye'nin ekonomik, siyasi ve sosyal hayatıyla hamur olmuş bir aileye mensubum. Büyük dedelerim Balkan Harbi sırasında göçüp Balıkesir'e gelmişler. İlk yerleşim yerleri de şimdi Soma'ya bağlı Yırca köyü. Dedem 'Yırcalızade Şükrü' diye tanınır. Sonra Soyadı Kanunu çıkınca da Yırcalı soyadını almışlar. Annemin babası olan dedem de bir göçmen, sıfırdan hayata atılmış. Türkiye'de ilk un fabrikasını kuran adam. 1920'lerde Balıkesir'de kurmuş bu fabrikayı. Bugüne kadar ayakta duran bir fabrika. Adı da Yırcalı Un Sanayii.
* Peki devamı nasıl oldu?
Ondan sonraki jenerasyonda babam Sırrı Yırcalı ve amcam Sıtkı Yırcalı geliyor. Demokrat Parti'nin (DP) kurucularından. 1946'dan başlayan mücadeleleri var. Amcam, 1950'de DP'den milletvekili oldu, 1960'a kadar da devam etti. Babam önce il başkanıydı, 1954'te milletvekili oldu ve yine 1960'a kadar sürdürdü. Her ikisinin de siyasi hayatı ihtilalle birlikte sona erdi. Bildiğim kadarıyla Yassıada'da ve Kayseri Cezaevi'nde böyle aynı aileden iki yakını olan bir tek ben varım Türkiye'de. Amcam, daha çok siyasi, babam ise işadamı ağırlıklıydı.
* 1960 ihtilalinde babanız Yassıada'daydı. Bu sizde nasıl bir etki bıraktı?
1960 ihtilali olduğunda 16 yaşındaydım. Bu yaşta bir gencin, haksız yere babasının, amcasının alınması, hapse atılması çok acı bir olay. Üç kişiyi idam ettiler, Namık Gedik'i de pencereden attılar. O kadar vatan evladı vefat etti Yassıada'da, Kayseri Hapishanesi'nde. Onların aileleri, perişan oldu. O zamanın Genelkurmay Başkanı'nın çocukları fakr-ü zaruret içinde kaldı. Ben bu büyük dramla büyüdüm.
* İş yaşamı dışında sivil toplum örgütlerinde de önder roller üstleniyorsunuz. İkisi birden nasıl gidiyor?
Bunun da bedeli var tabii ki. Ben bu bedeli ödedim. Ben bu zamanı, seçimle gelmiş yerlere vererek, ailemden çaldım, kendimden çaldım, çocuklarımdan çaldım ve işimden çaldım.
"BEDELLERİ ÖDEDİM"
* Bu bedelleri öderken zorlandığınız oldu mu?
İsteyerek, severek yaptım işlerimi. Uzun toplantı saatlerinde sıkılanlar oluyor ama kimse beni zorlamadı. Çünkü, seçilmiş olduğun yerlere şahsen gelmen lazım. Kendi işin olduğu zaman genel müdürünü görevlendirirsin, o gün ihmal edersin işini. Ama seçimle geldiğin yerlerde bunu yapamazsın.
* Eşiniz ne iş yapıyor?
Eşim Nur Yırcalı, psikoloji okudu ama çocukları büyütmekle meşgul olduğu için maalesef çalışamadı.
* Büyümek isteyen KOBİ'lere ne gibi önerileriniz var?
Balıkesir Sanayi Odası olarak da bu tip çalışmalar yapıyoruz. Bütün üyelerimiz KOBİ. Ekonomik sıkıntıda en çok zahmet gören, en çok yıpranan ama en uzun sürede toparlanan gruplar bunlar. Bilgi, teknik ve finansman eksiklikleri var. "İstanbul Yaklaşımı" sırasında ben Yapı Kredi Bankası'nın Yönetim Kurulu Başkanı'ydım. O zaman birçok yanlışlar yapıldı. Anadolu Yaklaşımı'nda da aynı yanlışların yapılmaması dileğim. Şirketlerin durumunun değerlendirilmesinde, kredi verilmesinde birçok zorluklar oldu. Birçoklarının sisteme girmesi gerekiyordu ama giremediler. Anadolu Yaklaşımı Kanunu çıktı, nasıl uygulanır bilemem. Sistemin nasıl işleyeceği önemli. Yoksa KOBİ'ler için iyi bir uygulama.
* Daha çok hangi alanlarda iş yapıyorsunuz?
Biraz madencilik yaptık. Baktık ki tadı yok, bıraktık. Şimdi enerji, büyükbaş ve kanatlı hayvan yemi üretiyoruz. Beyaz et üretimi yapıyoruz. Sentetik kömür ve un çuvalı dokuyoruz. "Bigbeg" dedikleri bir tonluk sentetik çuval imal ediyoruz. Pamuklu dokuma fabrikamız var. Enerjide de elektrik transformatörleri üretiyoruz. Bu alanda en büyük fabrika bizde. Adı Best ve yüzde 100 Türk kuruluşu. Büyük trafolar yapıp 36 ülkeye ihraç ediyoruz. Aynı zamanda hidroelektrik santrallerimiz de var enerjide.
* Bildiğimiz kadarıyla enerji sektöründeki yatırımlarınız artıyor?
Evet, doğru. Sudan elektrik üretiyoruz. Biri Gönen'de, birisi Balıkesir'de, güneyde Adana- Tarsus'ta da var. Sındırgı yakınında, Doğu Karadeniz'de inşaat halinde, birisi de Düzce'de yine yapım halinde. Rüzgar enerjisinde de varız. 10 senede geri dönüşü olan bir enerji bu. Yatırımı yüksek. 6 lisansımız var. Birisi Ayvalık'ta Alibey Adası'nda, birisi Akhisar'da. Güneyde Hatay'da ve Bodrum'da da var. Akhisar'daki rüzgar santrallarımızı hayata geçirdik. Nehir neredeyse, rüzgar neredeyse oraya gideceğiz.
"BENDEN SONRA OĞULLARIM VAR"
* Peki sizden sonra görevlerinizi kim yürütecek?
İki oğlum var. Sırrı ve Sinan Yırcalı adları. Sırrı evlendi, benimle çalışıyor. Onun da bir çocuğu var. Yani benim de bir kız torunum oldu artık. Ben Yönetim Kurulu Başkanı'yım, onlar da Başkan Yardımcısı.
YIRCALI'NIN GÖREV ALDIĞI YERLER
Dünya Odalar Federasyonu (WFC) Başkanı, Balıkesir Sanayi Odası Meclis Başkanı, Milletlerarası Ticaret Odası (Paris) Yönetim Kurulu Üyesi-Finans Komitesi Üyesi, Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) Türk Milli Komite Başkan Yardımcısı, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) İcra Kurulu Başkanı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Sanayi Konseyi Üyesi, Türk-Amerikan İşadamları Derneği Konsey Üyesi, Türk Eğitim Vakfı (TEV) Mütevelli Heyet Başkanı, Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma (TEMA) Mütevelli Heyet Üyesi, Türkiye Sanayici İşadamları Derneği (TÜSİAD) Yüksek İstişare Kurulu Başkan Yardımcısı, Ege Sanayici İşadamları Derneği Yüksek İstişare Üyesi, İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Yönetim Kurulu Üyesi, Ülker Grubu İcra Kurulu Üyesi.
Rona Yırcalı, daha önce de Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanlığı, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (Foreign Economic Relations Board) Başkanı, Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) Yönetim Kurulu Başkanı, TURYAĞ Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yaptı.
