Askerlik, bireylerin yalnızca fiziksel dayanıklılıklarını değil, aynı zamanda sosyal uyum becerilerini de sınayan kolektif bir deneyimdir. Her ne kadar bu süreç kişisel gibi görünse de, özünde bir topluluk olma hâli barındırır. Aynı koğuşu paylaşmak, aynı görevleri üstlenmek, aynı sırada yemek yemek gibi deneyimler, askerlikte paylaşıma dayalı bir kültürün doğmasına yol açar. Günümüzde ise bu paylaşım kültürü dijital ortamlara taşınmış durumda. Artık askerlik sadece birlikte yaşanılan bir süreç değil; öncesinde, sırasında ve sonrasında organize edilen çevrimiçi gruplar sayesinde birlikte planlanan, öğrenilen ve dayanışma içinde geçirilen bir süreç hâline geldi.
Askerlik hakkında bilgi arayan bir kişi için internet adeta bir dijital kışla hâline gelmiş durumda. Forumlar, bloglar, YouTube videoları ve sosyal medya paylaşımları, askerlik deneyimini henüz yaşamamış binlerce kişi için ön bilgi kaynağına dönüşüyor. Özellikle bedelli askerlik gibi kısa süreli ama hızlı adaptasyon gerektiren programlarda, bu bilgi alışverişi daha da kritik bir hâl alıyor. Çünkü zaman sınırlı, eğitim yoğun ve süreç oldukça hızlı işliyor.
Bu noktada deneyim paylaşımı, geleneksel askeri disiplini bozmadan, bireyin askerlik sürecine daha rahat hazırlanmasını sağlıyor. Hangi malzemeler gerekli, hangi uygulamalar askerde kullanılıyor, ilk gün ne yaşanıyor, telefonlar ne zaman teslim ediliyor gibi soruların yanıtları, artık bireyler arası bilgi aktarımıyla şekilleniyor.
Son yıllarda bedelli askerlik öncesinde kurulan gruplar, adeta bir "sanal koğuş" işlevi görmeye başladı. Özellikle bedelli askerlik WhatsApp grubu üzerinden gerçekleşen etkileşimler, bireyler arası dayanışmayı somutlaştıran bir örnek olarak öne çıkıyor.
Bu gruplar sayesinde:
-
Tanışıklık daha birlik yolunda başlıyor. Aynı sevk tarihinde aynı birliğe gidecek kişiler önceden birbirleriyle tanışıyor. Böylece ilk günkü yabancılık hissi azalıyor.
-
Birliğe özel bilgiler elden ele yayılıyor. Daha önce aynı yerde askerlik yapmış kişilerin aktardığı bilgiler (yemek kalitesi, komutan yaklaşımı, telefon kullanımı, kantin fiyatları vb.) grubun genel bilgi düzeyini artırıyor.
-
Ulaşım koordinasyonu kolaylaşıyor. Özellikle aynı şehirden yola çıkacak kişiler arasında araç paylaşımı ya da ortak yolculuk planlaması yapılabiliyor.
-
Psikolojik hazırlık destekleniyor. Kaygıların dile getirildiği, destek mesajlarının paylaşıldığı ortamlar, bireyin sürece daha moralli başlamasına katkı sağlıyor.
Askerlik öncesi bilinmezlik, bireyde stres ve kaygı yaratabilir. Bu tür gruplarda bulunan bireyler, yalnız olmadıklarını fark eder. Grup içinde sorularına yanıt bulan, benzer endişeleri taşıyan kişilerle karşılaşan bireyler, askerlik sürecini kafasında daha kolay yapılandırır.
Aynı zamanda bu gruplarda mizah, samimiyet ve esprili iletişim, henüz yüz yüze gelinmeden bile arada bir bağ kurulmasına olanak sağlar. Bu da sosyal uyumu hızlandırır. Birlikte şakalaşan, valiz hazırlığı yapan, sevk günü saatlerini paylaşan bireyler, fiziksel olarak bir araya geldiklerinde çok daha kolay bir etkileşim kurar.
Her ne kadar bu tür gruplar çok sayıda fayda sunsa da, bilinçli ve sorumlu kullanım da bir o kadar önemlidir. Grup içi etkileşimlerin sağlıklı ilerlemesi için bazı temel kuralların farkında olunması gerekir:
-
Doğrulanmamış bilgi yayılmamalıdır. Özellikle resmi prosedürler konusunda yanlış yönlendirme ciddi sorunlara yol açabilir.
-
Kişisel veriler ve özel bilgiler korunmalıdır.
-
Saygı çerçevesinde iletişim kurulmalıdır. Farklı yaş grupları ve yaşam tarzlarından bireyler bir aradadır.
-
Resmiyet gerektiren konular için MSB gibi resmi kaynaklara yönlendirme yapılmalıdır.
Bu gruplar çoğu zaman sadece askerlik öncesi ve sırasında değil, sonrasında da aktif kalır. Terhis sonrası tecrübelerin paylaşılması, yeni askere gidecek olanlara yol gösterilmesi gibi misyonlar üstlenebilirler. Hatta bazı gruplar yıllar sonra hâlâ iletişimini sürdürerek arkadaşlıklara dönüşür.
Bazı kişiler bu bağları askerlik sonrası iş bağlantılarına, sosyal etkinliklere hatta dostluklara dönüştürür. Bu yönüyle bakıldığında, askerliğin birey üzerindeki en kalıcı etkilerinden biri, belki de kurulan bu bağlardır.