En son söyleyeceğimi en baştan söyleyeyim;

Hayır!

Fırt, Susurluk’un “ilk adı” değildir…

Daha önce de yazdım yine yazıyorum…

Fırt; merkezinin Ömerköy olduğu,

Şamlı, Demirkapı, Babaköy, Yeniköy, Aziziye, Sultançayır, Söğütçayır, Yaylaçayır, Balıkdere, Yahyaköy ve Susurluk (Susığırlık) köylerini de içine alan geniş bir bölgenin (nahiyenin, beldenin) adıdır.

Altını çizerek bir daha söylüyorum;

Fırt, Susurluk’un (Susığırlık) ilk adı değil bölgenin adıdır.

Yani -Susurluk- ayrı bir tanım -Fırt- ayrı bir tanımdır.

Sıklıkla yapıldığı gibi birinin diğerinin yerine kullanılması iki farklı ismin aynı olduğu anlamına gelmemeli…

Bu bilgileri, tarihi ve kültürel verilere, Osmanlı arşiv belgelerine dayanarak yazıyorum.

Osmanlı belgelerini, yazışmalarını, haritalarını,

Hüdavendigar Vilayeti Salnamesi kayıtlarını incelerseniz;

“Susığırlık” adının 16. yüzyıla ait belgelerde köy yeri olarak geçtiğini,

Zamanla doğal kaynakları keşfedilen,

Akabinde göçlerle nüfusu çoğalarak genişleyen Susığırlık ve çevresine “Fırt Ma’a Sami” (Büyük su bölgesi) denilmesinin de 17. yüzyılda başladığını görürsünüz.

Demek oluyor ki Fırt’tan önce “Susığırlık” vardı…

Bununla ilgili bir de örnek vereyim:

1667 tarihli Osmanlı belgesinde geçen; “Fırt Ma’a Sami kazasına tabi Susığırlık karyesinde (köyünde)…” ifadesi,

İki farklı ismin kaza ve köy olarak ayrıldığının, iki faklı anlamı ifade ettiğinin net bir kanıtıdır.

(“Fırt Ma’a Sami” ismi de telaffuzda değişikliğe uğramış, “Fırt”, “Fart” ve “Farad” diye kısaltılmıştır.

Osmanlıca bir kelime olan Farad;”Öne çıkan, geçen… Issız yerlere konan nişan, ve işaret… Kervan halkından su yerine varıp sakalık eden kimse…” anlamına gelmektedir.)

Buraya kadar Susurluk’un ilk adının Fırt olmadığı anlaşılmıştır sanırım.

Gelelim nahiye merkezinin Susurluk-Ömerköy arasında gidip gelmesi sebebiyle halkımızın “Fırt oraya Fırt buraya” dediği için Susurluk’a Fırt denmesine…

Bu bilgiyi tamamen yerel halk hikayelerinin bir parçası olarak değerlendirmek gerekiyor…

Nahiye merkezinin sürekli iki arada gidip geldiği iddiası ne derece doğru?

Zaten var olan Fırt adının, halk dilindeki kelime anlamı sebebiyle bir şehre verildiğinin herhangi bir belgesi var mı?

Ve bu ifadenin ne gibi sonuçlar doğurduğunun farkında mıyız?

Bu soruların cevabı da bir sonraki yazıya kalsın…