Ortadoğu'da yaşanan gerilim Amerika ile İran arasındaki füze düellosuyla yeni bir boyut kazanırken New York Times gazetesinin 6 yıl önce yayımladığı ve olası Ortadoğu senaryolarını içeren haritayı gündeme getirdi.
"5 ülkeden 14 ülke çıkabilir" başlığıyla yayımlanan harita ve Robin Wright imzalı Ortadoğu analizi, Libya, Suriye, Irak, Suudi Arabistan ve Yemen'deki etnik ve mezhepsel gerginlikleri ele alıp, bölgeyi bekleyen ekonomik ve siyasi krizlerin üzerine eğiliyor. Haritanın bir diğer özelliği de Türkiye sınırları için bir değişim öngörmemesi...
ÇÖZÜLMENİN BAŞLANGICI SURİYE
Wright'ın makalesine göre Suriye içsavaşı Ortadoğu'nun kaderini değiştirecek çözülmenin başlangıç noktası olacak. Kopuşların ve yeni oluşumların temelinde ise mezhep çatışmaları, aşiret ve kabileler arasındaki uyuşmazlıklar ve etnik farklılıkların yanı sıra Arap Baharı'nın öngörülemeyen sonuçları bulunuyor. Geçtiğimiz yüzyılın başında Avrupalı devletler tarafından çizilen haritanın önümüzdeki dönemde ciddi değişikliklere sahne olabileceği söyleniyor. Yeni harita sadece Ortadoğu'yu etkilemekle kalmayacak, aynı zamanda uluslararası arenadaki ekonomik işbirliklerini, enerji yollarını, güvenlik anlaşmalarını ve siyasi dengeleri de değiştrecek.
Suriye'deki etnik ve dini farklılıklar aynı zamanda bu ülkenin yumuşak karnı olarak gösteriliyor. Mart ayında 4'üncü yılına giren ve en az 160 bin kişinin ölümüne, 9 milyon kişinin de evlerini terk etmesine neden olan iç savaşın yarattığı durum Wright'ın analizini destekler nitelikte. Suriye'yi 1971'den beri yöneten Esad ailesinin de bir parçası olduğu Nusayri azınlığın dar bir kıyı şeridinde bağımsız devlet kurması, kuzeyde Kürtlerin yaşadığı otonom bir bölgenin ortaya çıkması ve orta bölümleri de içine alan geniş bir Sünni devletin yer alması ön görülüyor.
SYKES-PİCOT DAYANMAYACAK
Harita Birinci Dünya Savaşı sonrası Fransız ve İngilizler tarafından Sykes-Picot antlaşmasıyla tasarlanan Ortadoğu sınırlarının daha fazla dayanamayacağını öngörüyor. Senaryoya göre Irak'ın doğusunda bir Kürt bölgesi, orta kısımlarında Suriye'ye kadar da uzanan bir Sünni devleti ve başkent Bağdat'ın güneyinde de bir Şii devleti kurulacak. Libya'nın ise tarihi sınırlarına tekrar dönmesinin emareleri hissediliyor. Ülkenin Trablus, Sirenayka ve Fizan olarak üçe bölünebileceği vurgulanmış.
Güncel sınırlarından farklı çizilmiş diğer 2 devlet ise Arap Yarımadası'nda bulunan Yemen ve Suudi Arabistan. Kabileler arası gerginliklerin ve şiddet olaylarının bir türlü önüne geçilemeyen Yemen'in kuzey ve güneyinde Sana ve Aden merkezli 2 devlet kurulabilir.
Suudi Arabistan'ın da kuzey, doğu, batı ve ortada bir Vahhabi devleti olarak 4 parçaya bölünmesi öngörülmüş. Sosyal sorunların yaşandığı, gençlerin yüzde 30'unun işsiz olduğu, azınlık ve kabilelerin baskı unsuru oluşturduğu ülkenin bütünlüğünü koruması zor görünüyor. Irak'ta Bağdat, Libya'da Misurata, Suriye'de ise Cebeli Düruz gibi kentlerin yapıları itibariyle birer şehir devleti oluşturma ihtimali ortaya çıkıyor.
(Bu haber 6 yıl önce yayımlanan Haberler.Com sitesinden alıntılanmıştır)
