Balıkesir’in adı, tarihçiler ve halk rivayetleri arasında zengin bir tartışma konusu. Tarihçilere göre, şehrin adı Bizans İmparatoru Hadrianus’un av partileri için yaptırdığı Paleo Kastro (Eski Hisar) sözcüğünden türemiş olabilir.
Bu isim, zamanla halk arasında farklı yorumlarla zenginleşmiş ve çeşitli rivayetlere konu olmuştur.
İşte bu rivayetlerden öne çıkanlar: Balık Hisar ve Türklerin Orta Asya Hatıras...
En çok kabul gören rivayetlerden biri, Balıkesir adının Balık Hisar’dan geldiğidir.
Eski Türkçede “balık” kelimesi şehir, kale veya saray anlamına gelir.
Orta Asya’daki Uygur Türklerinin Beşbalık gibi şehir isimlerinde kullandığı bu kelime, Türk oymaklarının Balıkesir’e yerleştiklerinde Orta Asya hatıralarını yaşatmak için bu adı seçmiş olabileceği düşünülür. Bu, “Kale Şehri” anlamını taşır ve XI. yüzyıldan sonra kullanımının azaldığı bilinir.
Balı Kesir, Yani Bol Bal
Bir başka rivayete göre Balıkesir, “balı kesir” yani “balı bol, çok” anlamından türemiştir. Bölgenin balının lezzeti ve bolluğu, bu adın ortaya çıkmasına neden olmuş olabilir.
Balı Keser, Gönül Tanımaz
Daha az yaygın bir rivayette, Balıkesir’e gelen bir yabancının iyi muamele görmemesi üzerine “balı keser” (Arapça’da “bal” hatır, gönül demek) diyerek buraya “gönül tanımaz” anlamında bu adı verdiği söylenir.
Diğer Rivayetler
Daha uzak ihtimaller arasında, İran hükümdarı Balı Kisra’nın adından veya Yılanlı Dağ’ın eski adı olan Balcea/Pelecas’tan türediği iddiaları yer alır. Ayrıca, bazı tarihçiler şehrin ilk adının Agiros (Achiraus) olduğunu, Hadrianus’un yaptırdığı şatonun Paleo adıyla anıldığını ve bunun zamanla “Balıkesir”e dönüştüğünü belirtir.
Karesi ve Beylik Hisar
Balıkesir, tarihte Karesi adıyla da anılmıştır. Bu isim, Karesioğulları Beyliği’nin kurucusu Karesi Bey’den gelir. Beylik ve Osmanlı sancaklığı döneminde şehir bu adla bilinirdi. Bir rivayete göre Karesi Bey’in oturduğu kaleye Beylik Hisar denmiş, bu da zamanla “Balıkesir”e evrilmiştir.
Tarihi Belgeler ve
Karesi’nin Kuruluşu
İbni Batuta gibi Arap kaynaklarına göre, Balıkesir şehri Karesi Bey tarafından kurulmuştur.
Karesi Vilayeti, II. Meşrutiyet’in ilanıyla müstakil mutasarrıflık olmuş, 1923’te ise bir kanunla “Karesi” adı kaldırılarak vilayetin adı resmen Balıkesir olmuştur.
İŞİN GERÇEĞİ..
Balıkesir’in adı, Paleo Kastro’dan Balık Hisar’a, balın bolluğundan Karesi Bey’in mirasına kadar pek çok hikâyeyle örülü.
En güçlü rivayet, Türklerin Orta Asya’dan taşıdığı “Balık Hisar” (Kale Şehri) olsa da, her bir anlatı Balıkesir’in zengin tarihine renk katar. Bu isim, şehrin hem kadim geçmişini hem de kültürel derinliğini yansıtan bir miras olarak yaşamaya devam ediyor.
