Ayvalık-Alibey Adası’nda bulunan Taksiyarhis Kilisesini restore edip, müze olarak kullanmak için Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğüne başvuruda bulunan talipli ile müdürlük arasında protokol imzalandı. Kilisenin taliplisinin Koç Holding Yönetim Kurulu Onursal Başkanı Rahmi Koç olduğu iddia edilirken, tahsis süresinin 10 yıldan 19 yıla çıkartıldığı da gelen bilgiler arasında.
Ayvalık’ı Türkiye İnanç Turizmi haritasına yerleştiren iki kiliseden biri olan Ali Bey Adası’ndaki (Cunda) Taksiyarhis Kilisesine talip çıktı. Kiliseyi restore ederek müze olarak kullanmak isteyen talipli, Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğüne Şubat ayında başvurmuş, ancak tahsis süresi konusunda yaşanan anlaşmazlık nedeniyle görüşmeler askıya alınmıştı.
TAHSİS SÜRESİNDE UZATMA
Adı sır gibi saklanan talipli ile Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğü arasında Pazartesi günü protokol imzalandı. Tarihi yapıyı kullanma süresini 10 yıl olarak belirleyen Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğünün, 49 yıl tahsis isteyen talipli ile 19 yıllığına anlaştığı, Kiliseyi müzeye dönüştürmek isteyen kişinin de Koç Holding Yönetim Kurulu Onursal Başkanı Rahmi Koç olduğu iddia edildi. Yapının kiralanmasıyla ilgili sözleşmenin önümüzdeki hafta içinde imzalanması bekleniyor.
“MİDİLLİDE’Kİ GÜZEL ÇALIŞMAYA BİR YANIT”
Dünya Kültür Mirası olan bu tür tarihi yapıların kim tarafından restore edildiğinin önemli olmadığını, yapıları mutlaka ayağa kaldırmak gerektiğini kaydeden Kaymakam Nihat Nalbant, “ İmza atıldığını ve yer tesliminin yapılacağını öğrendik. Çok güzel bir olay. Geçen ay Midilli’deki halkın Yeni Camide yaptığı temizliğe bir yanıt olur diye düşünüyorum. Hep söylüyorum; bu yapılar dünya zenginliğidir. Dünya kültür mirasıdır. Biz bu zenginliğe sahip olduğumuz için şanslıyız. Bu tür çalışmaların aynı zamanda inanç turizmine de katkı sağlayacağını düşünüyorum” dedi.
DEPREMDEN SONRA KADERİNE TERK EDİLMİŞTİ
1927–1928 yılları arasında minaresiz olarak camiye çevrilmiş olması birçok ikonun sökülmesine ya da üzerlerinin kapatılmasına neden olan Kilise, 6 Ekim 1944 tarihinde yaşanan 6,9 şiddetindeki depremde ciddi boyutta deformasyona uğramış cami olarak da kullanılmamaya başlayıp kaderine terk edilmişti. 1873 yılında inşa edilen ve kubbeli bazilikal plan tipinde olan kilisenin onarımı ve orijinaline uygun restore edilmesi için Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğünce üstlenilen çalışmalar kapsamında, 57 Bin YTL’lik onarım ihalesinin ardından Balıkesir Müze Müdürlüğü Arkeologu Aytekin Yılmaz yönetiminde yapılan temizlik kazısı yapılmıştı. Doğal yapısını görmek ve zeminde herhangi bir buluntu olup olmadığının anlaşılabilmesi için biriken toprağın temizlendiği kazının Mayıs 2008’de bitirildiği kilise için hazırlanan Rölöve, Restorasyon ve Restütisyon projeleri araştırma kazısının bitirilmesinin ardından Bursa Anıtlar kuruluna gönderilmiş ve onay süreci başlamıştı. Rölöve, Restorasyon ve Restütisyon projeleri Bursa Anıtlar Kuruluna gönderilen kilise yenilemesine ilişkin onayın Anıtlar Kurulu tarafından verilmesinin ardından, Vakıflar Bölge Müdürlüğü, 2009 yılında yatırım programına almış ancak o tarihten sonra herhangi bir çalışma yapılmamıştı.
HAZİNE BULMAK İÇİN KAZILDI, İKONALAR TAHRİP OLDU
İşlemeli sarımsak taşları ve ikonları ile ilgi çeken, yaşadığı deprem sonrasında büyük oranda tahrip olan Taksiyarhis Kilisesinin onarımı için Balıkesir Vakıflar Bölge Müdürlüğünce üstlenilen çalışmalar kapsamında, yapılan temizlik kazısında kilise apsisinin sağında bir kemer ortaya çıkarken, definecilerin büyük zarar verdiği kilisede bir de bağlama büyüsüne rastlanmıştı. Kilise ile ilgili araştırmalarda, 1962–1963 yılları arasında Maliye Bakanlığı'ndan araştırma amaçlı izin belgesi ile gelen grubun kilise içerisinde hazine bulmak için yer döşemelerini, duvarları avludaki moloz taşlarını ve merdivenleri parçalayarak söküp attıkları bilgisi dikkat çekiyor. Korumasız durumda bırakılan kilisenin kurşunları 1950'de sökülerek satılırken ahşap elemanlar da çevredekiler tarafından sökülerek yakacak olarak kullanılmış ve Kilise içerisinde yer alan ikonların nerdeyse tamamına yakını tahrip olmuş. Sadece apsisin sağ ve sol duvarlarında yer alan Meryem'e Müjde verilmesi sahnesi, Salome'nin Dansı, ambon kürsüsünün gövdesinde yer alan İsa ve İncilin dört yazarına ilişkin sahneler, Bema'ya geçilen orta kapı üzerinde yer alan iki melek ve Yunus peygamberin uzun süre denizde kalıp bir balığın içinde yaşadıktan sonra balığın ağzından çıkışını tasvir eden sahne kısmen günümüze ulaşabilmiş. Ömür BİR / Ayvalık
Editör: Haber Merkezi
