Dilerseniz, 1930’lu yıllar deyiniz, dilerseniz 40’lar ,  ya da  50’ler, 60’lar…Amma, en doğrusu, 80’ ler öncesi demelidir.  Hem de taaaa 1850’lerden başlayarak, 80’ lere kadar sayarak..

19. yüzyılda, Balıkesirli Ermenilerden  Karabet Efendi’nin tiyatrosu vardır mesela Balıkesir kentinde. O yüzylılın sonuna doğru bir başka tiyatro, Hacıilbey okulu yakınlarında.

30’larda hafta sonlarında, Balıkesir hipodrumunda  at yarışları vardır.

Allahallah!.. Balıkesir gibi minicik kentte hipodrum mu olurmuş,  diye konuşacaklara, bizler gibi, y.aşı 75’leri aşanların söyleyecekleri çoktur. Ve son cümleleri de,  biz hipodrum mipodrum bilmezdik.  Yarışların yapıldığı genmiş alanın adı,  Koşuçınarı  idi. Yani bugünkü   ağırbakım  tesislerinin bulunduğu alan, gibi olacaktır.

Yerel gazeteleri, birer  edebiyat dergisi  gibidir kentin. Muallim Mektebi’nin nice öğretmen ve öğrencisi, kısa süre sonra adları ülkenin dört bir yanında duyulan şairleridir, ressamlarıdır, müzisyenleridir, karikatüristleridir ülkenin.

Cumhuriyet yılları, daha bir hareketlidir Balıkesir kentinin.

Sanat Dergileri vardır. Halkevinin sinema ekibi köy köy dolaşıp filmler (sessiz) göstermektedir halka. Köylerde, çevrede arkeolojik çalışmalar yapılmakta, bölgenin tarihine  ışık tutacak bulguları kente taşımaktadır.  Maarif Sineması adıyla inşa edilen ve Türkiye’nin en önemli mimari eserlerinden kabul edilen, sonraki adı şehir Sineması ve 70’lerde de Salih Tozan Sineması olan görkemli yapı, aynı zamanda tiyatro temsilleri., hatta orkestra konserleri için de yeterli niteliktedir.

50’lere doğru artık bahçe sinemaları da vardır kentin.

 Bir tane, üç  tane, beş tane değil, daha çokçadır. Kentte artık bir Yüksek Öğretim Kurumu / Necatibey Eğitim Enstitüsü de vardır. Lise sayısı artmıştır. Manisa’dan, Kütahya’dan, Çanakkale’den, İzmir’den gençler lise öğrenimi için Balıkesir kentini seçmektedir. 

Kent okullarından yetişen yeni gençler, kısa süre sonra ülke ölçeğinde ün yapacaktır. Devlet Tiyatrolarında Edremitli  Coşkun Kara gibi. Devlet Operasında, balesi’ndeki gençler  ses getiren  yeteneklerdir. Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Balıkesir lisesi öğrencisi Cahit Albayrak ‘ı Ankara Devlet Tiyatrosuna aldırmıştır.

Sındırgı kaymakamı Bedri İlhan’ın oğlu  Atilla İlhan’ın yazıları Türk Dili yerel gazetesindedir. Balıkesir Lisesi’nde okumuş kızı  Çolpan İlhan bir süre sonra İstanbul’da tiyatro sanatçısıdır. Fikret Hakan, Salih Tozan,  Necdet Tosun, Reha Yurdakul, Faruk Özakbaş, Tamer Yiğit, Tunç Başaran gibi isimler,  Türk Sinemasının ünlü aktör ve yönetmenleridir. Şükrü Tunar, Prof. Fikret Kutluğ,  gibi bestecilerin eserleri radyolardadır.  Prof. Devrim Erbil, Prof. Nüzhet Kutluğ, İrfan Yılmaz  gibi ressamların adları yurt dışındadır artık. Muallim Mektebinden Balıkesir Lisesi’ne geçen ünlü Ressam Sırrı Özbay’ın eserleri , yalnız tabloları değil,  yetiştirdiği nice güçlü ressamdır, sanatçıdır.

Bu söylenen isimlerin yaşanıldığı yıllarda, kent nüfusu 26 bin ila 50 bin arasındadır.. Biraz daha eklense, 80 bindir.

18 mahallesi olan kentin, artık 40 mahallesi vardır. Kente giriş noktalarındaki levhalarda, kent nüfusu 247 bin gibi bir sayıdır. 30’a yakın lise ve dengi okul, bir üniversite kuruludur kentte. Artık alış veriş merkezleri, büyük marketler, süper market denilen çok çok büyük mağazalar vardır.

Araba sayısı, 130 binlerdedir. Nerdeyse  iş sahibi her kişinin iki arabası var denilebilmektedir Ancak, 50 yıl önce, 60 yıl önce şapkalı, kürklü, modern giyimli hanımların gezdiği Balıkesir kenti caddelerinde artık öyle resimler yoktur.  Yaşları 100 yıla ulaşmış iki caddeden başka açılmış yeni bir cadde de yoktur. Şadırvanları yoktur, tarihi denecek yapıları yerle bir edilmiştir

Pazar günleri istasyona gezmeğe giden, takım elbiseli, fötr şapkalı, kolalı gömlekli  ve çocuklarının elinden tutmuş, eşi kolunda kent efendisi hemşehriler de yoktur.

Sanat galerileri,  konser salonları, heykelleri,  örnek yapıları,  tiyatroları da yoktur  ayrıca… Ve il merkezi olan kentte bu yoklara karşı, ilçelerinden Burhaniye’de, Belediyenin bir  tiyatrosu vardır. Burhaniye Belediyesi Kent Tiyatrosu  adıyla..

Ve.... Burhaniye Belediyesi kent Tiyatrosu  kuruluşunun on birinci yılını kutlamaktadır. Bir zamanların 26 bin nüfuslu Balıkesir’ine imrenen çevre merkezleri, şimdi 247 bin nüfuslu , üniversitesi olun ve bir zamanların Balıkesir’ini kendilerine imrendirmektedirler.